آداب و رسوم ازدواج در هند

جغرافيايي: كشوري در آسياي جنوبي و هم‌مرز با خليج بنگال و بين كشورهاي برمه وپاكستان.
آب و هوا: هند كشوري با آب و هواي شبه قاره‌اي است و در عين حال به خا طر وسعت زياد اين كشور داراي چهار فصل مي‌باشد.
آداب و رسوم: هند كشوري است با هزاران سنت وآداب و رسوم منحصر بفرد از جمله انواع مراسم سنتي و جشن‌ها و آيين‌ها و اعياد و تعطيلات كه داراي تقويم خاص هستند. براساس سال قمري مهمترين اعياد در هند جشن ديوالي است. از ديگر مراسم هنديان جشن روشنايي است كه قريب به ۸ ميليون هندي لامپ‌هاي كوچك و بزرگي را در اين شب روشن مي‌نمايند. از ديگر مراسم هنديان آيين دويسرا در اولين روز ماه هندي (آشوين) كه در آن مردم انواع رنگ‌ها را بر سر و صورت خود و ديگران مي‌پاشند كه در اصل با اينكار فصل تابستان را آغاز مي‌نمايند.
جاذبه‌هاي توريستي و مناطق ديدني: از جاذبه‌هاي توريستي هند مي‌توان از قلعه‌هاي سرخ‌رنگ دهلي و آگرا يادگار امپراطوران مغول و كاخ‌هاي مايسور و جيپور و معابد مطبق كلكته وكاخ‌هاي مهاراجه و بناي تاريخي و بي نظير مرمرين تاج محل وجزيره زيباي گوآ نام برد.

ازدواج در آيين هندو
ازدواج دو خانواده و نه فقط دو فرد. در”سيخ فيت”(sikh faith) در شرق هند برخي ازدواج‌ها از قبل تعيين‌شده و برخي بر اساس عشق و علاقه است. وقتي دو نفر خواهان ازدواج با هم هستند اين بدين‌معنا است كه دو خانواده با هم ازدواج مي‌كنند ونه فقط آن دو فرد. عروس نيز طبق سنت قرمز مي‌پوشد (سفيد در فرهنگ هند بيانگر مرگ است) و داماد كت كرم‌رنگي را كه “اتچكين”ناميده مي‌شود همراه با عمامه قرمزرنگي مي‌پوشد.
پدر دختر، عروس و داماد را از طريق قراردادن يك گوشه از لباس عروس در دستان داماد به يك ديگر منتقل مي‌كند.
داماد چهار مرتبه با كمك برادران عروس و سه عمو‌ها عروس را به دور كتاب مقدس مي‌چرخاند. بعد از اتمام چهارمرتبه چرخش آن دو زن و شوهر محسوب مي‌شوند. كشيش را يا دعاي خيرشان را نثار آن دو مي‌كند و بعد به زوج نصيحت مي‌كنند كه چگونه زندگي كنند و چگونه در زندگي جديد مشتركشان عشق بورزند. اين زوج دو بدن با يك روح هستند.
در هند سنت‌هاي ازدواج متفاوتي وجود دارد و در نواحي مختلف هند سنت‌هاي متفاوتي وجود دارد و با اين حال در تمام نواحي ازدواج عمل بزرگي در زندگي هر فرد در هر مكان و با هر سنتي مي‌باشد.
ازدواج در هند تنها ايجاد ارتباط بين دختر و پسر نيست بلكه ايجاد ارتباط دو خانواده با يكديگر مي‌باشد و معمولاً خانواده‌ها كه با هم وصلت مي‌كنند در يك قشر قرار دارند و يكي از شرايط ازدواج جهاز است كه خانواده‌ها براي آن بر سر گفتگو مي‌نشينند و از ديگر شرايط ازدواج مشاوره با اخترشناسي است كه از طريق آن متوجه شوند اين دختر و پسر در زندگي زناشويي خود توافق دارند و در صورت مثبت بودن روز ازدواج هم به همين منوال تعيين مي‌شود.
در ازدواج‌هاي مذهبي هند دعاي خير پدر و مادر و رضايت آنها بسيار مهم است و خانواده دختر است كه وعده غذايي شب عروسي را تدارك مي‌بينند و مهمان‌ها را دعوت مي‌كنند.
گرچه در مورد اعتقاد به سنت ازدواج و رسومات آن، نظرات گوناگوني در هند وجود دارد، اما نهاد ازدواج در ميان تمامي هندوها و ساير اديان از درجه اهميت واحدي برخوردار است و در همين ارتباط ازدواج در اكثر متون مذهبي هند به مثابه يك فريضه مذهبي آمده است.
متون مذهبي «وداها»، «حماسه‏ها»، «يورانا» و همچنين متون مذهبي «بودائيسم» و«جِينيسم» ازدواج را يك فريضه مذهبي قلمداد مي‏كنند. ازدواج كه در لغت هندو «ويواه» خوانده مي‏شود، به عنوان يك وظيفه اساسي براي هر «هندو» محسوب مي‏گردد. بر اساس اعتقادات مذهب هندوئيسم، هر انسان بايستي پنج قرباني بزرگ انجام بدهد. انجام اين پنج قرباني تنها زماني ممكن است كه فرد ازدواج كرده باشد. بنابراين زن يا مرد تا زماني كه ازدواج نكرده باشد نمي‏تواند اين پنج فرض بزرگ را انجام دهد. زندگي مشتركي كه زن و مرد تشكيل مي‏دهند در هندوئيسم، «گرهياستا» خوانده مي‏شود و پنج قرباني مذكور تقديم به خالق هستي «براهما» خدايان هندو، اجداد، عناصر و همنوعان مي‏گردد.
بنابراين دختر و پسر هر دو، جايگاه خاصي در مذهب هندوئيسم دارند. هندوها براي تولد فرزند پسر، اهميت ويژه‏اي قائل‏اند، زيرا معتقدند كه تولد فرزند پسر منجر به رستگاري يا آزادي مي‏شود. بر اساس اعتقادات هندوئيسم، زنان خلق شده‏اند كه وظيفه مادري را به عهده بگيرند و مردان آفريده شده‏اند كه بتوانند پدر شوند. ازدواج در هندوئيسم از لحاظ نظري يكي از مراسم مذهبي چندگانه مبني بر «اهداي بدن» يا «قرباني بدن» است كه زن و مرد هندو بايستي در يك مقطع از زندگي‏شان آن را انجام دهند.
بر اساس اعتقادات مذهب هندوئيسم، بايد دختر را به محض رسيدن به سن مناسب براي ازدواج به خانه بخت فرستاد و اگر پدر و يا قيم دختري كه به سن ازدواج رسيده، تا سه سال پس از اين مقطع او را به خانه بخت نفرستد، گناه بزرگي مرتكب شده است و در همين حال اگر والدين، دختر را در اين مدت به خانه بخت نفرستند، دختر آزاد است كه زوج خود را به دلخواه خود انتخاب كرده و با او ازدواج كند.
گرچه سن ازدواج در مناطق شهري هند رو به افزايش است، اما ازدواج كودكان و ازدواج در سنين پايين‏تر هنوز هم در روستاهاي هند مرسوم است. سنين ازدواج در هند از نوزاد ۶ ماهه شروع مي‏شود و تا سنين بالا ادامه مي‏يابد. هم‏اكنون در بسياري از مناطق روستايي هند، نوزادان كوچك دختر و پسر را با برگزاري مراسم مذهبي همانند ساير مراسم ازدواج به عقد يكديگر در مي‏آورند و سپس نوزاد دختر به خانه شوهرش يعني منزل پدر پسر خواهد رفت و در حقيقت مابقي عمر را تا رسيدن به بلوغ جسمي و عقلي در آنجا خواهد گذراند. هدف اين نوع ازدواج كه بيشتر در ايالتهاي راجستان و مناطق جنوبي هند رواج دارد، وابسته كردن دختر و پسر به زندگي مشترك از ابتداي دوران كودكي است.

سن ازدواج در ميان گروهها و مذاهب مختلف در هند متفاوت است و اين كشور پايين‏ترين معدل سني ازدواج را چه در ميان دختران و چه در ميان پسران در جهان دارا است.
در ميان طبقات مختلف مذهبي در هند، به ترتيب دختران «طبقه نجس» يا هاريجان، براهمان (طبقات روحاني هندو) كساتريا (طبقات رزمي)، مر و ويشا (طبقات كشاورز) پايين‏ترين سن ازدواج را دارند.
قانون اساسي هند در بخش ازدواج هندوها كه در سال ۱۳۳۴ به تصويب رسيد، حداقل سن ازدواج براي زنان را ۱۵ سال و براي مردان ۱۸ سال تعيين كرده است، اما عملاً اين قانون در همه جا به اجرا در نمي‏آيد.
بهترين و پسنديده‏ترين نوع ازدواج، هديه‌كردن عروس به داماد است. هندوئيسم براي ازدواج بين زوجين شرايطي قايل است. از جمله يك مرد هنگامي مي‏تواند ازدواج نمايد كه شرايط دوران تعليم و مطالعه متون مذهبي هندو را پشت سر گذاشته باشد. مطالعه متون مذهبي بايستي طبق دستور انجام گيرد و در دوران مطالعه نيز، متعلم بايستي مسايلي را كه هندوئيسم تعيين كرده است رعايت نمايد. متون مذهبي «ودا» متشكل از سه نسخه است و متعلم بايستي حداقل يكي از آنان را مطالعه كند تا بتواند ازدواج كند. متون مذهبي هندو تاكيد دارند كه مرد و زن بايستي در دوران قبل از ازدواج از عزت نفس و اتكاء به نفس برخوردار باشند. اين متون همچنين تأكيد مي‏نمايند كه مرد و زن نبايستي قبل از ازدواج رابطه جنسي داشته باشند. تا قبل از تصويب «قانون ازدواج هندوها» در سال ۱۳۳۴، از لحاظ اعتقادي، هر هندو مي‏توانست تعداد زيادي زوجه اختيار نمايد. تا اين زمان در طبقه تاجر، طبقه رزمنده و يا افراد ثروتمند و قدرتمند چند زوجه‏اي نيز ديده مي‏شد. اما در ميان طبقات روحاني و رهبران عمدتاً يك‏زوجه‏اي مرسوم بود.

خواستگاري
قرار گرفتن مرد به عنوان محور و همچنين وجود فشار ناشي از تهيه جهيزيه كه ريشه در فقر اقتصادي مردم هند دارد، عملاً موجب شده تا عموماً خانواده‏ها خواستار داشتن پسر باشند. بطوريكه بعضاً تولد اولاد دختر را به عنوان نَحس ياد كرده و مي‏كنند. اين موضوع كه بطور مستقيم بر نهاد خانواده نيز اثر گذاشته، موجب شده تا در جامعه هند اصولاً براي مرد ارج بيشتري (در آيين‌هاي مختلف) قايل شوند و به همين خاطر نيز به هنگام ازدواج اصولاً خانواده دختر در تلاش براي پيدا كردن داماد مناسب باشد. در همين راستا لازمه يافتن داماد مناسب و خوب، ارايه شرايط مناسب و خوب بوده و نهايتاً انتخاب داماد با وضعيت طبقه، امكانات مالي و شرايط اجتماعي خانواده دختر رابطه پيدا كرده است. به هر تقدير پيشنهاد ازدواج در هندوها اصولاً از جانب خانواده دختر مطرح مي‏شود و پدر و مادر دختر، پس از انتخاب داماد به منزل او رفته و پيشنهاد را مطرح مي‏كنند. در اين هنگام دختر و پسر هيچ نقشي در رد يا قبول ازدواج نداشته و حتي بعضاَ همديگر را تا قبل از مراسم ازدواج نيز نمي‏بينند.
بعد از حضور خانواده دختر در منزل پسر، پدر و مادر داماد به منزل عروس مي‏روند و در اين رابطه مراسم مختلفي وجود دارد. در جنوب هند خانواده داماد پس از قبول عروس همراه با يك دست لباس به منزل دختر رفته و نظر نهايي خود را اعلام مي‏كنند. در شرق هند يعني ايالت پنجاب، خانواده داماد با يك قطعه جواهر (گردنبند يا انگشتر) همراه با لباس و با يك نوع ظرف نقره به منزل عروس مي‏روند كه به اين رسم «سگاتي» نيز گفته مي‏شود.
در هر حال حضور خانواده پسر در محل خانواده دختر در حقيقت قبول دختر به عنوان عروس است. در اين نشست پيرامون جهيزيه «دوري» و برنامه عروسي گفتگو مي‏شود. در شهر «ساورات» ايالت بيهار در شرق هند، پسرها به قيمت خوبي در يك نمايشگاه به فروش مي‏رسند و خريداران آنها والدين دختران دم بخت هستند. در اين شهر از ۶۰۰ سال پيش تاكنون پسرها همراه با بزرگان خانواده خود در يك باغ انبه جمع مي‏شوند و خانواده دختران دم بخت، داماد خود را انتخاب مي‏كنند. اين كار به خانواده دختر حق انتخاب را مي‏دهد ولي موضوع پس از توافق طرفين در مورد مبلغي كه خانواده دختر بايد بپردازد قطعي مي‏شود. خانواده دختر چند داماد را انتخاب كرده و پس از بحث مفصل در باره پيشينه خانوادگي، سوابق تحصيلي و ساير دارايي‌هاي پسر و بالاخره تعيين ميزان جهيزيه، مسأله ازدواج نهايي مي‏شود. دامادها به قيمت‌هايي از ۳ تا ۳۰۰ هزار روپيه به فروش مي‏رسند كه قيمت بر اساس شغل آنان تفاوت مي‏كند. بهاي دامادهاي كارگر روزمزد از ۳ تا ۵ هزار روپيه، پاسبان ۵ تا ۸ روپيه، كارمند بانك از ۱۰ تا ۱۶ هزار روپيه و افسر پليس از ۱۶ تا ۳۰ هزار روپيه و يك موتورسيكلت براي داماد است. همچنين دامادهايي كه كارمند دولت ايالتي باشند از ۱۶ تا ۵۰ هزار روپيه، معاون رييس‏پليس ۳۰ تا ۶۰ هزار روپيه به اضافه يك خودرو، كاركنان خدمت اداري هند، با اعتبارترين شغل در هند، از ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار روپيه به اضافه يك دستگاه اتومبيل براي داماد، يكي براي پدر وي و يكي هم براي فردي كه دو خانواده را به هم معرفي كرده به فروش مي‏رسد. بهاي دامادهايي كه استاد دانشگاه باشند، از ۱۵ تا ۳۰ هزار دلار، كارگران شاغل در بمبئي، دهلي و ساير شهرهاي بزرگ هند ۱۵ تا ۴۵ هزار دلار و روزنامه‏نگاران در ايالتها از ۶ تا ۱۵ هزار و روزنامه‏نگاران در شهرهاي بزرگ ۱۵ هزار دلار به اضافه يك خودرو تعيين شده است. در ايالت بيهار از زماني كه دختر در خانواده متولد مي‏شود والدين به جمع‏آوري پول براي ازدواج وي مي‏پردازند و خانواده‏اي كه صاحب چند دختر شود خود را بدشانسترين خانواده مي‏داند. به همين دليل كشتن جنين دختر يك پديده عمومي در اين منطقه است.

مراسم عروسي در هند
مراسم مذهبي، بخش عمده‏اي از نظام ازدواج در هندوستان را تشكيل مي‏دهد. متون مذهبي در رابطه با ازدواج مي‏گويند كه عروس به وسيله پدر و يا ولي خود به داماد «سپرده» مي‏شود، بنابراين از داماد دعوت مي‏شود كه براي بردن عروس به محل عروسي مراجعت كند. مراسم عروسي با توجه به مذهب، طبقه، فرقه، درآمد و موقعيت اجتماعي افراد، متفاوت است. در مجموع، مراسم مذهبي ازدواج عبارت است از مراسم نامزدي، تعيين يك روز خوش يمن با تعيين ساعت و دقيقه برگزاري جشن عروسي كه به آن مراسم استقبال از داماد توسط خانواده عروس گفته مي‏شود، تقديم حلقه گل متقابل توسط عروس و داماد، تحويل عروس به داماد، قرار دادن دست عروس در دست داماد و چرخيدن هر دو با يكديگر هفت مرتبه به دور آتش مقدس كه براي همين منظور در محل برگزاري جشن عروسي بر پا شده است.
همراه با چرخش عروس و داماد به دور آتش، روحاني هندو كه در محل حاضر است، شروع به خواندن اوراد و سرودهاي مذهبي از «ودا»، «گرياسوتورا» و «سازيتيس» مي‏كند و در همين هنگام از روغن مخصوص كه در دست دارد، به داخل آتش مي‏ريزد.
اما طبقات پايين هندو مجاز نيستند كه در هنگام ازدواج از اوراد و «ودا» استفاده كنند. به همين دليل آنها از اوراد «مانترا» كه در متون «يورانا» موجود است، استفاده مي‏كنند. اين مراسم بين ۳ تا ۶ ساعت طول مي‏كشد و عروس و داماد بايد تا ۱۲ ساعت غذا نخورند. مراسم عروسي عموماً در محل‌هاي عمومي با برپايي سالني كه از پارچه و چوب به شكل چادرهاي زيباي سرپوشيده‏اي تزيين شده است، برگزار مي‏شود.
مراسم عروسي بر مبناي امكانات مالي عروس و طبقه اجتماعي وي متفاوت است و از حداقل يعني با ساده‏ترين امكانات ممكن كه كمتر از ۱۰۰۰ روپيه (۱۰۰۰۰ تومان) شروع مي‏شود. امروزه در هند عنوان «سپتابادي» (چرخيدن هفت مرتبه به دور آتش) كه رسم مشترك هندوها است، شامل ازدواجهايي است كه احتياج به هيچ‌گونه تشريفات و مراسمي ندارد. بسياري از ازدواج‌ها به وسيله بخشنامه قانوني مربوط به ازدواج سال ۱۳۳۳ دولت انجام مي‏شد. البته قابل توجه است كه نشأت گرفتن اين قانون، از كتاب‌هاي هندو و سنت‌هاي قديمي است كه با اصلاحاتي از طرف دولت بصورت قانون درآمده است. در حقيقت مي‏توان گفت كه قانون ازدواج «برهما سماج» در سال ۱۲۵۱ كه در تمام ايالت‌هاي هند به جز جامو و كشمير اجرا مي‏شد، طلايه‏دار تصويب قانون سال ۱۳۳۳ مي‏باشد. علت مهم و اساسي كه اين قانون را متمايز ساخته بود، تصريح‌كردن به اصل داشتن يك زن براي مردان بود. با اين وجود حتي پس از گذشت ۳۶ سال از تاريخ تصويب و اجراي اين قانون، به زحمت مي‏توان گفت كه قانون يك زن داشتن بطور كامل در جامعه هند پياده مي‏شود. در اين ارتباط زنان هندي رنج زيادي را تحمل مي‏كنند و ترجيح مي‏دهند كه در مقابل زن گرفتن مجدد مردان سكوت اختيار كنند و در انظار عمومي در دادگاه حاضر نشوند. آنها خوب مي‏دانند كه حتي در حال حاضر عملكرد دادگاهها در برابر خط مشي قانون ازدواج سال ۱۳۳۳ به صورت معكوس، عليه خود زنان مي‏باشد. دادگاهها براي ازدواج دوم مردان دليل و مدرك طلب مي‏كنند. در حالي كه اغلب اوقات دليل و مدركي در دست نيست. در زمان قديم، ازدواج‌ها در جامعه هند به عنوان اجراي يك آيين مذهبي كه زن و مرد را پيوند مي‏داد و اين پيوند حتي تا زمان مرگ و بعد از آن نيز تفكيك‌‌ناپذير بود، محسوب مي‏شد. اين موضوع توسط قوانين و حقوقي كه براي حمايت از زنان وضع شده و در آن از طلاق به عنوان عاملي در جهت از هم پاشيدگي وحدت بين زن و مرد نامبرده شده از بين رفت. با اين وجود تصريح قانون ازدواج هند و در مورد برابري زن و مرد در موضوع طلاق به عنوان يك اقدام قانوني در جهت برقراري تساوي بين زن و مرد محسوب مي‏شد.

جهيزيه (دوري) در هند
جهيزيه در ابتدا هدايا و پيشكش‌هايي بود كه به دختران در زمان ترك خانه پدري و ورود به‏خانه همسر اهدا مي‏شد ولي متأسفانه امروزه تبديل به امري مزاحم و ناهنجار شده است كه بازتاب آن دختركشي و سقط‏جنين، خودكشي، سوزاندن عروس و موارد ديگري كه باعث هتك حرمت دختران هندي است، مي‏باشد. مسأله جهيزيه در ميان كاست‌هاي مختلف و شهرها و روستاها به صورت يك مشكل اجتماعي جدي مطرح است كه قوانين ازدواج پسر و دختر با كاست خود يا بالاتر و پايين‏تر مورد سوءاستفاده واقع شده است اين قوانين انتخاب همسر را محدود مي‏كند؛ مضافاً به اينكه پسر بصورت يك هدف باارزش‏تري نسبت به دختر در اين جوامع تجلي مي‏كند و عامل اصلي در اين ميان جهيزيه است يعني دادن اجناس و كالاهاي مادي و پول نقد و طلا به خانواده پسر در زمان عقد ازدواج و حتي در مناسبت‌هاي مختلف بعد از ازدواج هم ادامه دارد و در بعضي جوامع تا آخر عمر.
متأسفانه آمار سقط جنين زنان باردار بعد از سونوگرافي و خودكشي و خودسوزي دختران هندي بسيار بالا است. حتي در شهرهاي بزرگي مانند دهلي به طور متوسط در هر ۲۴ ساعت يك عروس از خودسوزي جان مي‏سپارد، در اكثر اين حوادث ناگوار، عامل اصلي جهيزيه مي‏باشد.
در عصري كه هند به پيشرفت‌هاي اقتصادي بي‏سابقه‏اي دست يافته، گزارشات روزافزوني از شكنجه و سوزاندن عروسان هندي به خاطر جهيزيه به دست مي‏رسد. افزايش اين عمل به واسطه ظهور عصر جديدي از مصرف‏گرايي كه با سنن قرون وسطايي تداخل پيدا كرده، ابعاد جديدي يافته است. مقامات هندي مي‏گويند: تمام خانواده‏ها صرف‏ نظر از زمينه مذهبي، اجتماعي و اقتصادي‏شان، بطور فزاينده‏اي جهيزيه بيشتري را طلب مي‏كنند تا از فقر بگريزند، ثروتي بيندوزند، تا لوازم مدرني را كه هر روز تبليغش را در تلويزيون مي‏بينند، به چنگ بياورند. در جريان شتاب جامعه به سمت مدرنيزه شدن تقاضاي جهيزيه، راهي شده است تا ساليان سال بعد از ازدواج، همچنان پول و كالا از خانواده عروس اخذ شود و اگر خانواده عروس قادر به اين كار نباشد عروس در معرض گرفتاري ضرب و جرح و حتي قتل قرار مي‏گيرد.
جهيزيه شايد بزرگترين عامل فشاري باشد كه ستم‏كشيدگي زنان در هند و ساير نقاط شبه‏قاره را تشديد مي‏كند. اين سنت كه در آغاز بمنظور كمك به زندگي دختران كه وارث خانواده محسوب نمي‏شدند بنا نهاده شد، اينك به عامل ورشكستگي خانواده‏ها و ستم‏‌كشيدگي زنان بدل شده است. از لحظه‏اي كه يك دختر به دنيا مي‏آيد، خانواده‏اش مي‏دانند كه سالها و حتي نسل‌ها بايد بهاي ازدواج و جهيزيه‏اش را بپردازند. و همين عمل موجب قتل نوزادان دختر و سقط جنين دختر مي‏شود. اگر دختر زنده بماند، خانواده‏اش با اعتقاد به اينكه جز خرج برايشان فايده‏اي ندارد و بايد روزي او را تحويل خانواده شوهر بدهند با او مثل يك سربار رفتار مي‏كنند و نسبت به برادرانش غذاي كمتري به او مي‏دهند و توجهي به سلامتش ندارند. بعد هم خانواده داماد فكر مي‏كنند به خاطر اينكه بار اضافي ورود يك زن به خانواده‏شان را پذيرفته‏اند، بايد پول كلاني به آنها داده شود.
رسم جهيزيه در هند بدين قرار است كه خانواده داماد بر اساس موقعيت اجتماعي، وابستگي طبقاتي، و موقعيت اقتصادي و تحصيلي خود از خانواده دختر تقاضاهايي مبني بر دريافت وسايل زندگي مي‏كند. خانواده عروس بايستي در هنگام نامزدي با اين تقاضا موافقت كنند. مقدار جهيزيه قبل از ازدواج بين طرفين توافق مي‏شود. اين جهيزيه شامل طلا، ماشين، وسايل الكترونيكي، وسايل زندگي، فرش، مسكن و پول نقد است و ميزان آن بستگي به وضعيت خانواده عروس از لحاظ طبقه و امكانات مالي دارد. هم‏ اكنون خانواده‏هاي عروس در مورد يك وسيله نقليه از دوچرخه تا ماشين آخرين مدل خارجي و در مورد مسكن نيز از منازل اجاره‏اي تا منازل ويلايي در اروپا به داماد هديه مي‏كنند و اين دو مسئله بسيار حايز اهميت است. از آنجا كه اكثر جامعه هند در فقر به سر مي‏برند، بسياري از دختران جواني كه والدين خويش را در موقعيت ناگواري مي‏بينند، به منظور رها كردن والدين خويش از مشكلات اقتصادي يا دست به خودكشي مي‏زنند و يا راهي مراكز فحشاء مي‏شوند. در بسياري از موارد، پس از اينكه زوجين تشكيل خانواده مي‏دهند، خانواده عروس موفق نمي‏شود به خاطر مشكلات اقتصادي، به وعده‏هاي خود در مورد تهيه جهيزيه عمل كند. در نتيجه خانواده داماد اذيت و آزار عروس را شروع مي‏كند و بدين طريق سعي مي‏كند كه خانواده عروس را تحت فشار قرار دهد تا به وعده‏هاي خود عمل كند.
در اين راستا بسياري از نوعروسان تحت فشارهاي روحي و اذيت و آزار جسمي قرار مي‏گيرند، و در برخي از مواقع نيز خانواده داماد اقدام به سوزاندن عروس مي‏كنند. عروس‏سوزي در سال‌هاي اخير نيز، قربانيان بسياري داشته است. شايد بتوان ادعا كرد كه روزي نمي‏گذرد كه عروس‏سوزي در هند اتفاق نيافتد، اما تمامي آنها در روزنامه‏ها گزارش نمي‏شود. مردم شاهد انعكاس تعداد زيادي از آنها در روزنامه‏ها هستند، اما تعداد قربانيان اين جنايت هولناك بيش از آن است كه در روزنامه‏ها منعكس مي‏شود. آمار منتشره در همين رابطه حاكي است كه تنها طي سال ۱۳۶۹ حدود ۱۰۰۰ دختر در شهر دهلي در همين رابطه دست به خودكشي زده‏اند.
در مورد جهيزيه نيز همانند مراسم عروسي سطح خانواده ميزان جهيزيه را تعيين مي‏كند و تعداد آن از حداقل شروع مي‏شود. در اين مورد نيز، به ذكر نمونه‏اي مي‏پردازيم. حدود هشت سال پيش دختر مهاراجه جيپور در ايالت راجستان واقع در غرب هند ازدواج كرد و پدرش علاوه بر كليه وسايل زندگي، وسيله نقليه، منازل و زمين‌هاي متعدد، ۱۹۰ كيلو نيز طلا به وي داد. دولت هند بعدها ميزان موجودي طلاي مهاراجه مزبور را ۲۹۶۱ كيلوگرم اعلام داشت!
در حقيقت جهيزيه، امروزه بعنوان يك هديه براي ابراز محبت و عشق نيست بلكه حقي است براي خانواده پسر در قبال بزرگ كردن پسر و كسب تحصيلات به اضافه مخارج ازدواج و كالاها و وسايل زندگي.
هيولاي مرگ ناشي از جهيزيه در ايالات مختلف هند آثار وحشتناك خود را نمايان كرده است. طي يك دوره يك سال و نيم اخير تنها در يك بخش ايالت «آندراپرادش» بيش از ۲۰۰ مورد مرگ همسر توسط خويشاوندان و يا خود شوهر گزارش شده است كه دليل، آن عدم توانايي زنان در پرداخت جهيزيه كافي بوده است. به آتش‌كشيدن زن هنوز يك روش متداول براي خلاصي يافتن از دست همسراني است كه به همراه خود جهيزيه كافي به خانه شوهر نمي‏آورند و شوهراني كه نمي‏خواهند دستشان به خون آغشته شود چنان زندگي را به همسر خود تنگ مي‏كنند تا او خودش دست به خودكشي بزند.

ازدواج و رسوم بعد از آن
تشكيل خانواده كه اصولاً از اركان هر جامعه‏اي محسوب مي‏شود. بر مبناي شرايط اجتماعي، اقتصادي، جغرافيايي آن داراي رسوم مختلف است و به ويژه مشكلات ناشي از آن و گذر ايام، عملاً به وجودآورنده رسوم متفاوت مي‏شود. در اين راستا كشور هند به دليل تنوع قوميت با فرهنگ و رسوم رابطه نزديك دارد و پس از تشكيل خانواده داراي رسوم متفاوتي است.
 رسم ساتي
«ساتي» واژه‏اي است سانسكريت كه به معناي «همراه» و «رفيق» مي‏آيد. بر اساس اين رسم اگر شوهر زن جواني بميرد، زن جوان بايستي خود را زنده زنده در آتش بياندازد كه جنازه شوهرش در آن، در حال سوختن است. اين رسم كه ريشه در عقيده هندويي دارد، اشعار مي‏دارد كه زن با قرباني كردن خود در هنگام سوختن جنازه شوهرش باعث مي‏شود كه شوهرش را از آتش جهنم نجات بدهد. با گذشت زمان اين رسم نه تنها فراگير، بلكه به صورت كمال مطلوب خانم‌ها درآمده است. با درگذشت شوهر، بيوه وي خود را در آتش وي مي‏سوزاند و يا اگر او را دفن مي‏كردند، بيوه وي نيز زنده زنده همراه وي مدفون مي‏شد. يكي از اصلاح‏طلبان مشهور هندي به نام «راجام موهان‏روي» در اوايل قرن نوزده ميلادي مبارزه خود را عليه رسم ساتي آغاز نمود. در نتيجه تلاش‌هاي وي حاكم انگليسي وقت هندوستان به نام «لرد ويليام‏بنيك» قانون ممنوعيت ساتي را در سال ۱۲۷۱ تصويب كرد. بر اساس اين قانون سوزاندن بيوه شوهر متوفي و يا زنده مدفون كردن وي جرم تلقي مي‏شود و قابل تعقيب است.
بر اساس اين قانون درصورتيكه شخص متوفي تحت تأثير تزريق دارو نتواند شخصاً تصميم بگيرد، كساني كه به وي دارو تزريق كرده‏اند، با عنوان قاتل قابل تعقيب هستند. همچنين هرگونه تعاون و همكاري در اجراي رسم ساتي، به مثابه قتل محسوب مي‏گردد.
با تصويب قانون ممنوعيت ساتي در سال ۱۳۶۱ گرچه بيوه‏هاي هند از بلاي زنده سوختن نجات پيدا كردند، اما آنجا كه تعلمات «دين هندو» عدم ازدواج مجدد زنان بود، بسياري از بيوه‏هاي هند مجبور بودند كه زندگي فلاكت‌‏باري را تا آخر عمر ادامه دهند. بسياري از بيوه‏ زنان بر اين عقيده بودند كه حداقل با سوزاندن خود از مشكلات بسياري رها مي‏شوند، اما زندگي بدون شوهر تا پايان عمر براي آنان مصيبت بزرگتري به حساب مي‏آيد.
در اين راستا بود كه «اشيوان چاندويدياساكا» مبارزه خود را براي تصويب قانون ازدواج مجدد زنان آغاز نمود. نهايتاَ در سال ۱۲۳۵ قانون خود را به تصويب رساند. به تدريج رسم ساتي در ميان هندوها كم‏رنگ گرديد. اما صد سال پس از سال ۱۳۳۶ دوباره يك بيوه جوان ۲۲ ساله در شهر «گواليور» اقدام به خودسوزي همراه با سوختن جنازه شوهرش كرد. حتي در سال ۱۳۶۶ زن جوان ۲۲ ساله‏اي پس از درگذشت شوهرش در ايالت «راجستان» اقدام به ساتي كرد. هنگامي كه روپ، خود را در آتش جنازه شوهرش مي‏انداخت، چندين هزار نفر از جمعيت در برگزاري ساتي حاضر بودند.
هندوها بر اين عقيده‏اند كه به مجرد اينكه زني اقدام به «ساتي» نمود تبديل به «الهه ساتي» مي‏شود. سپس در محل خودسوزي وي معبدي به نام «الهه ساتي» ساخته مي‏شود و با قرار دادن مجسمه‏اي از او به عبادت وي مي‏پردازند.

 رسم چند شوهري
گرچه رسم چندشوهري كمتر از چندزوجه‏اي در هندوستان مرسوم است، اما به هر حال در بعضي از نقاط اين كشور مشاهده مي‏شود. اين رسم در ميان طبقات «تودا» و «كوتا» از منطقه «نيلگريز» و طبقه «خاسا» از منطقه «جونان باور» و (اطراف شهر در ادون) و در بعضي ديگر از نقاط شمال هند رواج دارد. رسم چندشوهري به دو گونه مختلف است:
الف ـ نوع اول «برادري» خوانده مي‏شود كه تمامي شوهرهاي يك زن برادر هستند.
در اين نوع از رسم چندشوهري، برادر ارشد نسبت به ديگر برادران از حقوق بيشتري در رابطه با زن برخوردار است. در ميان طبقه «تودا» برادر ارشد با دختر ازدواج مي‏كند، اما ديگر برادران نيز به او دسترسي دارند. فرزنداني كه در اين خانواده به دنيا مي‏آيند، متعلق به برادر بزرگ هستند. اين رسم هم ‏اكنون در منطقه و ايالت «هاريانا» رواج دارد.
ب ـ در رسم چندشوهري نوع دوم، شوهران يك زن با يكديگر رابطه خويشاوندي ندارند.
به اين نوع ازدواج، چند شوهري متفرق، گفته مي‏شود. اين نوع ازدواج در ميان طبقه «نيار» در ايالت «كرالا» مرسوم بوده است.
ج- ازدواج مرد با زن‏برادر متوفي خود درصورتيكه داراي فرزند ذكور باشد.
در اين نوع ازدواج در صورت مرگ شخصي كه داراي فرزند ذكور است، برادر كوچك وي بايستي با بيوه وي ازدواج كند. بر اساس اين رسم برادر بزرگ فرد متوفي، حق ندارد كه با بيوه برادر خود ازدواج نمايد. اين رسم در حال حاضر در ميان طبقات «جات» «كجرات» و تعداد زيادي از ديگر طبقات ايالات «اتارپرادش» و طبقه «كاراگوز» در منطقه «ميسور» رواج دارد.

 ازدواج خواهرانه
در اين نوع ازدواج در صورت مرگ زن، شوهر با خواهرزن خود ازدواج مي‏كند. اين ازدواج در بخش‌هايي از ايالت «هاريانا» رواج دارد.

تشريفات ازدواج د ر هند
عروسي هندوها مثل تمام آداب و رسوم ديگرشان با تشريفات زيادي همراه است. پانزده مرحله مهم براي برگزاري اين جشن را مي‌توان بيان كرد.
مرحله ۱: روز خواستگاري را با اجازه بزرگترها تعيين مي‌كنند. در اين مراسم حضور و نظر بزرگترهاي فاميل بسيار مهم است.
مرحله ۲: با يك منجم مشورت مي‌كنند تا روزو محل مراسم مناسب با طالع زوجين براي برگزاري اين جشن مشخص شود.
مرحله ۳: تصميم‌گيري راجع به پذيرايي از مهمان‌ها به شيوه سنتي كه بايد روي زمين بنشينند يا تهيه ميز و صندلي براي برگزاري مهماني به شيوه مدرن.
مرحله ۴: تصميم‌گيري راجع به اجراي ۱۵ مرحله از تشريفات مذهبي رايج در خانواده‌هاي سنتي و يا انتخاب و به جاآوردن گزينه‌هايي كه براي زوجين معنا و مفهوم ويژه‌اي دارد.
مرحله ۵: خريد لباس سنتي هندي (ساري) توسط داماد براي تعويض لباس عروس در روز مراسم. اين تعويض لباس از جمله تشريفات مهم به حساب مي‌آيد و به معناي واگذاري مسووليت و سرپرستي عروس از والدين به داماد است.
مرحله ۶: تهيه تداركات پذيرايي از جمله غذا، ميوه و … (خوردن، آشاميدن و صحبت كردن در طول مراسم عروسي هندوها مانعي ندارد)
مرحله ۷: سفارش حلقه‌هاي گل عروس و داماد كه بايد از دست همديگر بگيرند و بر گردن يكديگر بياويزد.
مرحله ۸: سفارش يك گردن بند طلا كه داماد بر گردن عروس مي‌آويزد.
مرحله ۹ : در اين مرحله عروس و داماد ۷ قدم در كنار هم برمي‌دارند كه نماد ازدواج فرخنده، آرزوي ثروت، شادي، قدرت و … است.
مرحله ۱۰: درست‌كردن معجوني از ماست و عسل كه عروس بايد به داماد تعارف كند. اين معجون سمبل تضمين سلامت جسمي و شيريني آغاز ازدواج براي داماد است.
مرحله ۱۱: اهداي غذا و ساير نذورات به خدايان و طلب دعاي خير و بركت. (در آيين هندو يك قدرت مطلق وجود دارد و ساير خدايان تنها صورت‌هاي ديگر آن خدا هستند)
مرحله ۱۲: تهيه يك سنگ كه عروس به رسم وفاداري و صداقت بر آن مي‌ايستد و داماد حلقه‌اي را در انگشت پاي او قرار مي دهد.
مرحله ۱۳: پاشيدن برنج و گل بر سر عروس و داماد بعد از اعلام پيمان ازدواج در جمع.
مرحله ۱۴: در اين مرحله داماد با گذاشتن علامتي بر پيشاني عروس به وسيله ي پودر نارنجي يا sedhu به حضار متأهل شدن عروس را اعلام مي‌كند. بعد از آن زوجين بايد پاي والدينشان را لمس كرده و از آن طلب دعاي خير كنند.
مرحله ۱۵: برگزاري يك مهماني مفصل براي حضار و مدعوين به صرف انواع غذا و نوشيدني.

تحقيق و تدوين: زهرا اسدي ـ مهديه سوراني

برگرفته از: وبلاگ خانه مهر

برچسب ها: آداب و رسوم عروسي در هند ، عروسي در هند ، آداب و رسوم عروسي هندوستان ، جشن عروسي هندوستان ، مراسم عروسي هندوستان ،جشن عروسي در هند ، عروسي در هندوستان،